Kazimierz I kujawski na patenie fundacji Konrada I mazowieckiego
pieczęć Kazimierza I kujawskiego
Kazimierz I (ur. ok.
1211
, zm.
14 grudnia
1267
) – książę
kujawski
od
1233
, w
wielkopolskim
Lądzie
w latach
1239
-
1261
, w Wyszogrodzie od
1242
, książę
sieradzki
w latach
1247
-
1261
, książę
łęczycki
od
1247
, książę dobrzyński
1248
.
Kazimierz I był drugim pod względem starszeństwa synem
Konrada I mazowieckiego
i
Agafii
, księżniczki
ruskiej
z rodu
Rurykowiczów
, córki księcia
wołyńskiego
Światosława.
Własne księstwo –
Kujawy
(sensu stricto bez ziemi dobrzyńskiej i sieradzko-łęczyckiej) Kazimierz otrzymał jeszcze za życia ojca w
1233
. W
1239
księstwo Kazimierza zostało powiększone o wydzieloną z
Wielkopolski
kasztelanię lądzką otrzymaną z tytułu posagu swojej drugiej żony,
Konstancji
. W latach następnych aktywnie wspierał awanturniczą politykę ojca, co w
1242
przyniosło mu zdobyty na
książętach gdańskich
Wyszogród (obecnie część Bydgoszczy).
31 sierpnia
1247
zmarł ojciec księcia Konrad I mazowiecki. Na mocy pozostawianego testamentu większość dzierżonego jeszcze obszaru – księstwo sieradzko-łęczyckie oddał najmłodszemu synowi
Siemowitowi I
(Mazowsze
Czerskie
przypadło najstarszemu
Bolesławowi
od
1233
księciu płockiemu
). Z zaistniałego wówczas podziału nie był zadowolony Kazimierz i korzystając z zaskoczenia jeszcze w
1247
zaatakował braci (przebywających w
Płocku
na uroczystościach pogrzebowych ojca), usuwając ostatecznie Siemowita z jego dziedzictwa. Najmłodszy Konradowic znalazł się więc na łasce Bolesława.
Do kolejnej zmiany sytuacji geopolitycznej w tej części Polski doszło już w
1248
, kiedy bezpotomnie zmarł Bolesław mazowiecki zostawiając całość swojego księstwa Siemowitowi. Również tym razem Kazimierz, korzystając z zamieszania obecnego zawsze przy przejmowaniu władzy, wydarł mu ziemię dobrzyńską.
Lata 50. upłynęły Kazimierzowi na próbie realizacji projektu pokojowej chrystianizacji bałtyjskich
Jaćwingów
. Polityka księcia spotkała się z oporem sprowadzonych w
1226
przez Konrada mazowieckiego
Krzyżaków
. Pomysł ten spodobał się jednak Stolicy Apostolskiej, co doprowadziło nawet w
1254
do rzucenia klątwy przez legata papieskiego na zakon za notoryczne łamanie zawartego w celu porozumienia rozejmu. Sprawy nie udało się doprowadzić do końca, głównie z powodu z zaangażowania Kazimierza na innych odcinkach granicy. W celu zaś zabezpieczenia północnych rubieży swojego państwa sprowadził do księstwa
templariuszy
, których osiedlił w
Łukowie
. Do unormowania stosunków z Krzyżakami doszło jednak dopiero w
1263
, kiedy zawarto ugodę.
Tymczasem nad władztwem Kazimierza zaczęły zbierać się czarne chmury. W
1258
książę wielkopolski
Bolesław Pobożny
, sprzymierzony z księciem zachodniopomorskim
Warcisławem
zaatakował Kujawy, domagając się zwrotu bezprawnie przekazanej jego zdaniem przez
Henryka II Pobożnego
Kazimierzowi kasztelanii lądzkiej. Wyprawa zakończyła się tylko częściowym sukcesem, wobec czego w roku następnym książę wielkopolski zorganizował szeroką koalicję książąt mającą na celu wymuszenie na Kazimierzu ustępstw. W skład utworzonego antykujawskiego przemierza weszli dodatkowo
książę krakowski
Bolesław V Wstydliwy
,
książę mazowiecki
Siemowit, oraz książę Roman, syn
Daniela halickiego
. Wspólna wyprawa koalicjantów zakończyła się pełnym zwycięstwem, wobec czego
29 listopada
1259
Kazimierz został zmuszony prosić o pokój, obiecując oddanie Bolesławowi Pobożnemu spornej kasztelanii.
Realizacja zawartej umowy napotkała jednak spore trudności, wobec czego w
1261
doszło do ponownej wyprawy sprzymierzonych przeciwko księciu kujawskiemu. Korzystając z tego zamieszania, upomniał się o swoją własną dzielnicę najstarszy syn Kazimierza,
Leszek Czarny
, zagrożony groźbą wydziedziczenia na skutek knowań macochy księcia,
Eufrozyny opolskiej
. Tak więc ostatecznie Kazimierz w
1261
musiał nie tylko zrezygnować z utraconej w toku wyniszczającej księstwo wojny w latach
1258
-
1261
kasztelanii lądzkiej, ale został zmuszony wydzielić również synowi księstwo
sieradzkie
.
Kazimierz I kujawski zmarł
14 grudnia
1267
i pochowany został w katedrze
włocławskiej
.
Był trzykrotnie żonaty. Pierwszą żoną była nieznana bliżej Jadwiga, według przypuszczeń niektórych historyków córka księcia wielkopolskiego
Władysława Odonica
. Małżeństwo pozostało bezdzietne. Drugą żoną księcia była córka
księcia śląskiego
Henryka II Pobożnego,
Konstancja
. Kazimierz w posagu Konstancji otrzymał kasztelanię lądzką, która następnie stała się przyczyną długotrwałego konfliktu z
księciem wielkopolskim
. Z Konstancją doczekał się dwóch synów -
Leszka Czarnego
i
Siemomysła
. Wreszcie trzecie małżeństwo Kazimierz zawarł z księżniczką opolską
Eufrozyną
. W posagu żony otrzymał wówczas część Wielkopolski, tzw. ziemię rudzką. Z powodu jednak szybkiej akcji księcia
Przemysła I
posiadłości tej nie zdołał objąć. Z Eufrozyną miał Kazimierz trzech synów:
Władysława Łokietka
,
Kazimierza II
i
Siemowita
, oraz córkę
Eufemię
, żonę
władcy halickiego
Jerzego I
.
Linki zewnętrzne